Các ứng dụng phi tập trung (decentralized application), hay DApps, về cơ bản là các phiên bản dựa-trên-hợp-đồng-thông-minh-chạy-trên-blockchain của các ứng dụng được mạng Ethereum phổ biến. Chúng hoạt động giống như các ứng dụng truyền thống – người dùng thậm chí không nhận thấy sự khác biệt – nhưng cung cấp nhiều hơn về mặt bộ tính năng.

DApps đại diện cho một cách mới để tương tác với tài chính cá nhân. Khi người ta nghĩ đến tài chính truyền thống, người ta thường nghĩ đến hoạt động cho vay, đi vay, gửi tiết kiệm và các thực thể tương tự. Mỗi thứ trong số này được cung cấp bởi một cơ quan trung ương như ngân hàng hoặc các tổ chức tài chính khác.

*Khác biệt giữa app truyền thống và dapps*

Nhưng khi nói đến tương lai của tài chính, nhiều người coi tiền điện tử và blockchain là những đại diện của điều đó. Nếu đúng như vậy, làm thế nào để các nhiệm vụ tài chính đơn giản như cho vay diễn ra ở trạng thái phi tập trung?

Lịch sử của DApps

Khi Bitcoin (BTC) là mạng blockchain đầu tiên, công nghệ này đã phát triển vượt xa so với một giao dịch tài chính đơn giản. Khi Vitalik Buterin và các đồng nghiệp của mình đề xuất Ethereum (ETH) vào năm 2013, họ đã đặt mục tiêu vào một thứ lớn lao hơn – một cách sống phi tập trung.

Buterin đã hình dung ra một mạng internet dựa trên blockchain, nơi người dùng có quyền kiểm soát thay vì các tập đoàn.

Để làm như vậy, Ethereum sẽ cung cấp năng lượng cho những gì về cơ bản là các câu lệnh if-then tự động được gọi là hợp đồng thông minh (smart contract). Các hợp đồng này là bất biến, vì các quy tắc và giới hạn đã được đưa vào mã của chúng. Điều này nghĩa là bất kỳ bên nào cũng có thể giao dịch mà không cần trung gian, loại bỏ nhu cầu về các nền tảng tập trung.

Năm 2014 chứng kiến việc phát hành một báo cáo định nghĩa DApp, có tên là “Lý thuyết chung về các ứng dụng phi tập trung, Dapps”, được viết bởi nhiều tác giả có kinh nghiệm trong lĩnh vực như David Johnston và Shawn Wilkinson.

Bài báo định nghĩa DApps là các thực thể có các đặc điểm sau:

DApp phải có mã nguồn mở và hoạt động mà không có sự can thiệp của bên thứ ba. Nó phải được người dùng kiểm soát, vì họ đề xuất và bỏ phiếu cho những thay đổi được thực hiện tự động.

Tất cả thông tin phải được lưu trữ trong một mạng lưới blockchain có thể truy cập công khai. Phi tập trung là chìa khóa, vì không có điểm tấn công trung tâm.

DApps phải có một số loại token mật mã (cryptographic token) để truy cập và họ phải thưởng cho những người đóng góp trong token nói trên, chẳng hạn như người khai thác (miner) và cổ đông (staker).

DApp phải có phương pháp đồng thuận tạo ra token, chẳng hạn như bằng chứng công việc (PoW) hoặc bằng chứng cổ phần (PoW).

Từ đó, bài báo phân loại ba “loại” hoặc “lớp” DApp dựa trên cách người dùng tương tác với chúng.

DApp lớp một tự tồn tại trên blockchain của riêng chúng. Các dự án phổ biến nhất là loại DApp này, chẳng hạn như Bitcoin. Chúng yêu cầu một thuật toán đồng thuận và các quy tắc tích hợp.
DApps lớp hai thường được xây dựng trên lớp một, khai thác sức mạnh của blockchain đã nói. Thường được coi là giao thức, chúng sử dụng token cho các tương tác. Giải pháp mở rộng được xây dựng trên Ethereum là một ví dụ điển hình về DApp lớp hai. Các giao dịch có thể xử lý trên lớp thứ hai này trước khi thực hiện với lớp đầu tiên, loại bỏ một số tải khỏi chuỗi chính.
DApp lớp ba được xây dựng trên lớp hai, thường chứa thông tin cần thiết để hai lớp kia tương tác. Nó có thể lưu trữ các giao diện lập trình ứng dụng (API) và các tập lệnh cần thiết cho lớp một và lớp hai hoạt động. Ví dụ: giao thức lớp ba có thể chứa các DApp lớp hai khác nhau, tạo điều kiện thuận lợi cho trải nghiệm người dùng thông qua tất cả chúng.

Nói một cách đơn giản, bài báo định nghĩa DApp là các ứng dụng khác nhau được cung cấp bởi một blockchain lõi. Một số có thể xây dựng trên lớp ban đầu đó, nhưng tất cả chúng đều được coi là DApp nếu đáp ứng các tiêu chí đã đề cập ở trên.

Tại sao sử dụng DApps?

Phi tập trung mang lại nhiều lợi ích khác nhau so với các ứng dụng chạy trên mạng tập trung.

Chủ yếu là việc thiếu đi bên thứ ba, nhờ vào hợp đồng thông minh sáng tạo.

Một ứng dụng như Venmo cho phép một người gửi tiền cho bất kỳ ai, tuy nhiên, việc chuyển những khoản tiền đó vào tài khoản ngân hàng đều sẽ mất một khoản phí.

Thêm vào đó, việc chuyển tiền thường mất nhiều ngày mới đến nơi.

Còn gửi tiền qua ứng dụng phi tập trung có nghĩa là không có hoặc rất ít chi phí phải trả.

Điều này giúp người dùng tiết kiệm tiền cho các khoản phí và việc xem xét các giao dịch phi tập trung là gần như ngay lập tức, giúp họ tiết kiệm thời gian.

Tất nhiên, DApp cũng không chạy trên các máy chủ tập trung.

Một lợi thế của các nền tảng phi tập trung là chúng không thể bị hủy hoại trước tất cả các loại tấn công, vì không có thiết bị vật lý nào để nhắm mục tiêu.

Điều này không chỉ làm cho mạng an toàn hơn mà còn không có thời gian chết. Luôn có thể truy cập các ứng dụng này.

DApp cũng có thể áp dụng cho hầu hết mọi ngành, chẳng hạn như trò chơi, y tế, quản trị và thậm chí là lưu trữ tệp.

Kết quả là, việc sử dụng DApp gần như không khác so với các ứng dụng truyền thống. Mặc dù người dùng hưởng lợi từ tất cả các thay đổi đằng sau đó, nhưng trải nghiệm thực tế sẽ giống nhau.

Cách tương tác với các ứng dụng này được coi là Web 3.0, cũng liên quan đến phi tập trung thông tin.

Khi web bắt đầu, đó là một không gian chứa đầy thông tin mà bất kỳ ai cũng có thể truy cập. Theo thời gian, các công ty lớn đã khai thác hoặc tập trung hóa nó.

Mặc dù các tổ chức này cung cấp dữ liệu đó “miễn phí”, nhưng chúng ta trả giá bằng cách cung cấp dữ liệu của chúng ta, sau đó họ bán dữ liệu này để thu lợi nhuận.

Sau đó, các công ty có quyền kiểm soát thông tin đó, biết người dùng của họ thích mua gì, họ có bao nhiêu tiền và họ biết ai. Sự kiểm soát đó cũng có nghĩa là họ có thể lấy nó đi.

Hãy đến với Web 3.0, nơi việc sử dụng DApp không phải trả giá bằng quyền riêng tư.

Thay vào đó, người dùng có thể chọn chỉ chia sẻ thông tin được yêu cầu, chẳng hạn như một cuộc kiểm tra y tế hoặc một khoản vay, và chọn ai sẽ nhìn thấy nó và trong thời gian bao lâu.

Các công ty cũng có thể trả tiền cho quyền truy cập này, đảm bảo rằng người dùng cũng thu được lợi nhuận từ nó. Ngoài ra còn có vấn đề về lòng tin.

Trong thế giới mà các công ty lớn được gọi là bảo mật cao đang làm rò rỉ tên người dùng, email và mật khẩu, thật khó để tin tưởng hoàn toàn vào bất kỳ ai.

Nhược điểm của DApps

Mặc dù các ứng dụng phi tập trung có thể cho thấy một tương lai không còn các tập đoàn, nhưng hiện tại có một số vấn đề lớn mà ngành đang nỗ lực giải quyết.

Đầu tiên, việc thiếu cơ quan trung tâm có thể đồng nghĩa với việc cập nhật và thay đổi nền tảng chậm hơn. Rốt cuộc, một bên có thể chỉ cần cập nhật ứng dụng của họ khi họ muốn.

Tuy nhiên, một DApp đòi hỏi sự đồng thuận của đa số từ ban quản trị – ngay cả đối với một bản sửa lỗi nhỏ.

Quá trình này có thể mất vài tuần hoặc thậm chí vài tháng khi người dùng tranh luận về ưu và nhược điểm của bất kỳ cải tiến nào.

Ngoài ra, DApps yêu cầu cơ sở người dùng có quy mô hợp lý để hoạt động bình thường. Họ cần các nút, ban quản trị và người dùng chỉ để tương tác với nó.

Tuy nhiên, việc truy cập DApp có thể khá khó khăn trong giai đoạn đầu này và nhiều người không nhận thấy sự hỗ trợ mà họ cần.

Trong tương lai, việc truy cập DApp có thể chỉ cần tải xuống. Nhưng hiện tại, người dùng phải tải xuống trình duyệt hỗ trợ DApp, gửi tiền điện tử được yêu cầu đến ví và tương tác từ đó.

Mặc dù người dùng hiểu biết về công nghệ sẽ không gặp vấn đề gì với điều này, nhưng đại đa số mọi người sẽ không biết bắt đầu từ đâu.

DApps trên thế giới

DApps trong thế giới tài chính dường như không có trí tuệ, nhưng chúng thực sự có thể đổi mới trong tất cả các ngành. Hãy cùng xem xét ở qua một số lợi ích trong các ngành như tài chính, truyền thông xã hội, trò chơi….

Tài chính

Những người cho vay và đi vay có thể sử dụng DApps để thực hiện công việc kinh doanh của họ.

Với ngân hàng, người cho vay kiếm mức lãi suất nhất định dựa trên số tiền họ tiết kiệm được. Một người tiết kiệm càng nhiều thì ngân hàng cho vay càng nhiều và cả hai bên càng có lãi về mặt tiền lãi.

*Dapps tài chính (nguồn: Cointelegraph)*

Tuy nhiên, ngân hàng, hoạt động như một thực thể tập trung, thực hiện một khoản cắt giảm lớn hơn những gì người cho vay có thể muốn, chỉ đơn giản là cung cấp không gian để lưu trữ tiền.

Trên DApp, người cho vay hưởng 100% tiền lãi vì không có trung gian thanh toán.

Ngoài có quyền kiểm soát nhiều hơn đối với các khoản vay, họ còn đồng thời kiếm được token từ nền tảng mà họ chọn để cho vay.

Đối với người đi vay, họ có nhiều quyền lợi hơn về lãi suất phải trả cũng như thời gian trả.

Thật vậy, một số nền tảng cho phép người vay mất vài tháng hoặc thậm chí nhiều năm để trả lãi, giả sử họ đáp ứng ngưỡng thanh toán tối thiểu.

Người đi vay cũng có thể thảo luận về tỷ lệ với người cho vay, đảm bảo đưa ra quyết định công bằng cho cả hai bên liên quan.

Khi tất cả được nói và thực hiện, giao dịch được có thể xảy ra ngay lập tức nhờ công nghệ hợp đồng thông minh.

Không cần phải có sự tham gia của luật sư và các bên thứ ba khác làm cho quá trình xác nhận mất nhiều thời gian hơn và với chi phí lớn hơn cho cả hai bên.

Truyền thông xã hội

Người dùng được hưởng lợi rất nhiều từ các DApp mạng xã hội. Trước hết, không có ai kiểm duyệt các bài đăng, nghĩa là có quyền tự do ngôn luận.

Tuy nhiên, nếu một số bài đăng trở thành vấn đề, cộng đồng có thể bỏ phiếu yêu cầu gỡ chúng xuống.

Những người có ảnh hưởng (influencer) cũng có thể kiếm được nhiều tiền hơn.

Trên các nền tảng truyền thống như Twitter, công ty kiếm được nhiều lợi nhuận nhất từ các dòng tweet phổ biến.

Nó thu được doanh thu quảng cáo từ tất cả các lượt truy cập trang web và tác giả không nhận được gì đồng bạc nào cả.

Các DApp mạng xã hội có thể có hệ thống tính tiền tích hợp sử dụng token của mình và người dùng có thể chạy quảng cáo và kiếm đầy đủ các khoản thanh toán của họ, thay vì một công ty ăn mất một phần.

Gaming

Gaming luôn là một trường hợp sử dụng DApp thú vị. Hiện tại, các trò chơi yêu cầu hàng chục giờ đầu tư để phát triển một nhân vật – có thể đầu tư bằng tiền thật – chỉ để nhân vật ngồi đó và mục rữa khi người chơi tiếp tục.

DApps mang đến một giải pháp thú vị hơn về mặt giá trị. Lấy một trò chơi như CryptoKitties chẳng hạn.

Người chơi có được một tài sản mã hóa (tokenized asset), trong trường hợp này là một con mèo. Con mèo đó sau đó lớn lên theo thời gian, tăng giá trị nếu được nuôi dạy đúng cách.

Sau đó, người dùng có thể bán con mèo đó với bất kỳ giá nào họ muốn, giả sử sẽ có người trả tiền cho nó.

Thêm vào đó, một số con mèo có khả năng sinh sản với những con mèo khác, tạo ra một con mèo thậm chí còn hiếm hơn, có giá trị hơn.

Người chơi có thể buôn bán hoặc thu thập mèo, làm bất cứ điều gì họ muốn với những vật nuôi được mã hóa này. Đầu tư thời gian của họ trở nên thực sự có giá trị.

Bây giờ không có nhiều, nhưng hãy tưởng tượng khái niệm đó trong một tiêu đề hấp dẫn hơn với hàng giờ chơi. Chơi game toàn thời gian có thể là tương lai của chúng ta.

Bầu chọn và quản trị

Trong hầu hết các trường hợp, bỏ phiếu là một quá trình đau đớn. Nó thường bao gồm các bước xác nhận khác nhau – một số không thể tiếp cận được đối với những công dân không có nhà ở hoặc những người đang gặp vấn đề khác.

Đó là chưa kể đến hoạt động giả mạo và bất hợp pháp tương tự.

DApp bầu chọn có thể mở ra quy trình cho tất cả mọi người nhờ vào hợp đồng thông minh.

Về cơ bản, cộng đồng có thể bầu chọn cho một danh sách các đề xuất. Sau đó, họ có thể thiết lập khung thời gian, chẳng hạn như 24 giờ, để người dùng “đặt” phiếu bầu của họ bằng token. Điều này mở ra sự tham gia cho tất cả mọi người, cho phép mọi người bỏ phiếu ẩn danh tại đó.

Các phiếu bầu được lưu trữ trong một mạng phi tập trung, làm cho chúng không thể thay đổi và không thể làm giả.

Ngoài ra, các hợp đồng thông minh có thể thưởng cho những người bỏ phiếu bằng một token phù hợp cho những nỗ lực của họ, khuyến khích nhiều người bỏ phiếu hơn bao giờ hết.

Gây quỹ và quảng cáo

Nhiều người dùng sử dụng trình chặn quảng cáo khi duyệt web. Đây rõ ràng là một nỗi đau đối với các trang web đang cố gắng tạo ra doanh thu, nhưng có thể hiểu được ở một số khía cạnh vì quảng cáo đã trở nên khá khó chịu theo nhiều cách.

DApp trình duyệt có thể sửa chữa điều này.

Khi người dùng duyệt web, họ làm như vậy với trình chặn quảng cáo và trình theo dõi tích hợp trình duyệt, kiếm tiền điện tử trong quá trình đó.

Giờ đây, khi người dùng tìm thấy người sáng tạo và trang web mà họ muốn ủng hộ, họ có thể chọn cho phép đóng góp.

Điều này có nghĩa là người dùng duyệt web càng lâu thì họ càng trả nhiều tiền hơn cho trang web đó theo thời gian. Người dùng thậm chí có thể bật quảng cáo cho các trang web cụ thể đó, giúp họ nhiều hơn về lâu dài.

Quyền riêng tư là tên của trò chơi ở đây. Người dùng chọn người có thể theo dõi họ, bảo vệ thông tin của họ và vẫn đóng góp cho các nền tảng cần tiền. Đó là một tình huống đôi bên cùng có lợi.

Nguồn: Cointelegraph

undefined undefined

1 Result decentralized-application found